Pieniny

Szlak rozpoczyna się w centrum Krościenka nad Dunajcem – nieopodal gotyckiego kościoła Wszystkich Świętych i miejscowego rynku bogatego w różnorakie lokale gastronomiczne. Żółty szlak wyprowadzi cię z centrum, po czym skręci w lewo w ul. Trzech Koron. Tutaj rozpoczniesz dość mozolne podejście. Po drodze miniesz XVIII wieczną kaplicę św. Rocha i kawałek dalej duży, metalowy krzyż.

Po kilku chwilach wyjdziesz na polanę Toporzyska z widokiem na zabudowania Krościenka, masyw Lubania w Gorcach i rozłożysty szczyt Błyszcza w Beskidzie Sądeckim.

Za węzłem szlaków o nazwie Bańków Gronik kontynuuj marsz za żółtymi znakami. Niebawem przekroczysz Pieniński Potok po drewnianym mostku. To niezłe miejsce na chwilę odpoczynku.

Wkrótce dojdziesz do rozwidlenia szlaków na polanie Wyrobek. Idź w lewo, kierując się za niebieskimi znakami. Ścieżka po ok. 30 minutach wyprowadzi cię na Zamkową Górę.

Przede wszystkim odwiedź znajdujące się tu ruiny Zamku Pienińskiego. To XIII wieczna twierdza, w której św. Kinga miała ponoć szukać schronienia przed Tatarami. To wydarzenie upamiętnia poświęcona jej grota. Zamek Pieniński był najwyżej położoną w Polsce budowlą obronną – wzniesioną na stromym, trudno dostępnym stoku Zamkowej Góry. Do zamku i dalej na jego mury wyprowadzi cię krótka odnoga niebieskiego szlaku.

Kwadrans zajmie ci dojście z Zamkowej Góry na polanę Kosarzyska, na której dojdą do ciebie znaki zielonego szlaku. Ty jednak kontynuuj wędrówkę niebieskim szlakiem. Długi marsz w lesie skończy się dość niespodziewanie, gdy dojdziesz do kas biletowych pod szczytem Trzech Koron.

Jeśli chcesz przeczytać opis szczytu, kliknij: Trzy Korony – szczyt.

Jeśli chcesz zobaczyć zdjęcia z Trzech Koron, kliknij: Trzy Korony – galeria zdjęć.

Na przełęczy Szopka skręć w prawo i rozpocznij zejście żółtym szlakiem. Ten poprowadzi cię aż do Krościenka. Przedtem czeka cię jednak dłuższa wędrówka malowniczymi łąkami i polanami.

W pewnym momencie dotrzesz na polanę Wyrobek. To tutaj skręcałeś w kierunku Zamkowej Góry. Tym samym zamykasz tu rozpoczętą wtedy pętlę na Trzy Korony. Reszta trasy to powrót żółtym szlakiem (tym samym, którym szedłeś do góry) do Krościenka.

Trasa rozpoczyna się w Szczawnicy Niżnej przy wystające z Dunajca skale “Kotuńka“. Poznasz ją po rzeźbie górala witającego przyjezdnych. Na początku będziesz wędrował wygodnym duktem wzdłuż Dunajca. Pierwszą pokusą do chwilowego opuszczenia szlaku będzie wybudowane na zboczu po lewej stronie schronisko PTTK Orlica. To dobre miejsce na odpoczynek i posilenie się.

Kawałek dalej po lewej miniesz pawilon Pienińskiego Parku Narodowego z plastyczną mapą i ekspozycją przyrodniczą. Jest tutaj też tzw. Grota Zyblikiewicza – czyli spora wnęka skalna, na którą opada dzika pnąca roślinność.

Nieopodal znajduje się mała przystań flisacka, z której można – za opłatą – dostać się łódką na drugi brzeg Dunajca. Z tej opcji możesz skorzystać, jeśli wybierasz się na Sokolicę.

Kolejnym ciekawym miejscem jest granica polsko-słowacka, przy której postawiono niepozorną budkę. Możesz tu kupić pamiątki i zamówić coś do picia.

Krótko po przekroczeniu granicy dojdziesz do węzła szlaków przy ujściu Leśnickiego Potoku do Dunajca. Miejsce to strzeże wysoka skała o interesującej nazwie – “Wylizana“. Możesz tu odbić na kilka minut w lewo i przejść się wąskim wąwozem z olbrzymimi skalnymi ścianami po obu stronach. Jeżeli masz czas i chęci, to w 20-30 minut dojdziesz do słowackiej Chaty Pieniny w Leśnicy z pysznym bufetem.

Najbliższa część trasy pozwala na podziwianie zakola przełomu Dunajca obejmującego wąski grzbiet odchodzący do Sokolicy. Kawałek dalej miniesz dzikie ujście Pienińskiego Potoku (po polskiej stronie rzeki), a następnie strome stoki Ostrej Góry. Wznoszą się na niej ciekawe formacje skalne o nazwach: Fujarki, Ligarki, Piecki.

Kolejną atrakcją na trasie będzie grupa skalnych turni na zboczach Holicy z lewej strony trasy. To Siedem Mnichów – formacja skalna o wysokości sięgającej 100 metrów, niektórym przypominająca zakonników z Czerwonego Klasztoru przemienionych w kamień.

Wkrótce dotrzesz do miejsca zwanego Hutą. Tutaj żółte znaki doprowadzają ze słowackiej przełęczy Limierz nad przełom Dunajca. Nazwa “Huty” wzięła się od funkcjonującej tu huty szkła założonej pod koniec XVII w.

To tutaj na prawo od Trzech Koron opadają stoki Facimiecha. Za nim znajduje się przesmyk znany pod nazwą “Zbójnicki Skok“. Po lewej stronie wznosi się Klasztorna Góra, za którą kończy się przełom Dunajca. Zaczyna się tu natomiast dolina Lipnika z Czerwonym Klasztorem.

Po polskiej stronie dolina rozszerza się wyraźnie i ukazuje przepiękny widok na Trzy Korony dominujące wysoko nad zabudowaniami Sromowców Niżnych.

Z kolei po słowackiej stronie przed Czerwonym Klasztorem znajduje się skwer z ławeczkami i bufetem.

Powrót – tą samą trasą… lub Dunajcem na flisackiej tratwie. W przypadku tej drugiej opcji musisz jednak dojść jeszcze do przystani flisackiej we Sromowcach Wyżnych – Kątach lub bliższej – we Sromowcach Niżnych.

Trasa rozpoczyna się w Szlachtowej leżącej w dolinie Grajcarki. Szlachtowa, razem z Jaworkami, są dwiema połemkowskimi wsiami wchodzącymi niegdyś w skład tzw. Rusi Szlachtowskiej.

Najsłynniejszą pamiątką po Łemkach jest dawna cerkiew łemkowska w Szlachtowej z XIX w. – aktualnie jest to kościół rzymskokatolicki Matki Boskiej Pośredniczki Łask. W jego wnętrzu znajdują się piękna polichromia i freski przedstawiające m.in. sceny z Nowego Testamentu. Jest tu też płócienny ikonostas z postaciami ubranymi w Polskie stroje i mającymi lokalne rysy.

Żółty szlak wyprowadza ze Szlachtowej przy kapliczce i rozpoczyna wspinaczkę na grzbiet Małych Pienin. Po drodze miniesz charakterystyczną kopułę Jarmuty z masztem przekaźnikowym na szczycie. Na jej zboczach wydobywano w przeszłości srebro i złoto.

Przez większą część trasy będziesz podchodził rozległymi, widokowymi halami. Dzięki temu będziesz mógł podziwiać otoczenie doliny Grajcarki w pełnej krasie. Widoki będą zdominowane przez leżące po drugiej stronie doliny Pasmo Radziejowej w Beskidzie Sądeckim. U jej stóp dostrzeżesz zabudowania Szlachtowej z wyróżniającą się cerkwią.

Nieopodal szczytu Huściawy wyjdziesz już na halę porastającą główny grzbiet małych Pienin. W sezonie są tu wypasane owce. Za halą czeka cię kilka chwil nieco stromszego podejścia.

Nagrodą za wysiłek będzie widok ze zdobytego grzbietu:

Wkrótce miniesz bacówkę i kawałek za nią skręcisz ostro w prawo wraz z żółtymi znakami. Te wyprowadzą cię niebawem na Wysoki Wierch.

Twój wysiłek nagrodzi dookolna, niemal niczym nieograniczona panorama:

Trasa rozpoczyna się w centrum Szczawnicy, skąd zdobędziesz Palenicę pieszo lub kolejką linową. Ze względu na mozolne, nieciekawe ok. godzinne podejście żółtym szlakiem polecam tę drugą opcję.

Palenica i Szafranówka to dwa najczęściej odwiedzane przez turystów szczyty zachodniej części Małych Pienin. Ta popularność bierz się z ich malowniczości i atrakcyjności turystycznej.

Szczególnie tłoczna bywa Palenica, na którą, jak już wspomniałem, można wjechać wygodnie nowoczesną koleją linową. Drugim ważnym powodem licznych odwiedzin Palenicy jest piękna, rozległa panorama, którą można z niej podziwiać:

• niedaleko na zachodzie za przełomem Dunajca wznoszą się Pieniny Właściwe. Ich sylwetki przypominające porośnięte lasem olbrzymie kopce są urozmaicone wystającymi z ich zboczy czy wierzchołków strzelistymi białymi turniami. Najważniejszym z nich są oczywiście Trzy Korony i Sokolica;
• na południowym zachodzie daleko za Pieninami Właściwymi znajdują się Tatry;
• idąc wzrokiem za niebieskimi wodami Dunajca, “dotrzesz” do Krościenka. Nad tą miejscowością roztacza się już ochronne ramię masywu Lubania (Gorce). Zza niego wyłaniają się szczyty wschodniej części Beskidu Wyspowego (w tym Mogielica);
• Na północy, w dolinie Grajcarki znajduje się Szczawnica. Po drugiej stronie doliny leży pasmo Radziejowej w Beskidzie Sądeckim.

Co więcej, Palenica jest wyjątkowo dobrze zagospodarowana turystycznie i rekreacyjnie. Jest tu bar Groń, zjeżdżalnia grawitacyjna o długości 570  m i plac zabaw dla dzieci.

Za Palenicą czeka cię krótkie podejście widokową polaną do węzła szlaków pod szczytem Szafranówki. Skręć tu w prawo, a szlak żółty i niebieski wyprowadzą cię wkrótce na sam szczyt. Ten jest zalesiony, więc najlepiej wędrować dalej.

Pierwszy odcinek zejścia z Szafranówki jest bardzo stromy, ale później trasa znacznie łagodnieje. Droga powiedzie cię granicą polsko-słowacką – raz lasem, a raz widokowymi polanami. Po lewej będą się pojawiać słowackie Pieniny ze szczytem Płaśni i Holicy. Na wprost – Pieniny Właściwe z Trzema Koronami. Na prawo – Gorce i Beskid Wyspowy.

Niebawem natkniesz się na odnogę żółtego szlaku sprowadzającą nieco szybciej do Leśnicy. Ten wariant da ci kilka minut przewagi, ale odbierze sposobność do podziwiania ładnej panoramy. Ta pojawi się przy kolejnym węźle szlaków, o ile przy pierwszym odbiciu pójdziesz dalej na wprost. Wspomnianą panoramę zdominuje wydostający się ze swego słynnego przełomu Dunajec. Na jego prawym brzegu leżą zabudowania Szczawnicy, a za nimi wznoszą się kopuły Beskidu Sądeckiego. Na lewym brzegu zaczynają się Pieniny Właściwe.

Tym razem – na drugim odbiciu żółtego szlaku zejdź wraz z nim łagodnie do Leśnicy. Ten etap trasy wiedzie głównie lasem, acz od czasu do czasu będziesz wychodził na polany z widokiem na Słowację, Trzy Korony i Sokolicę.

W Leśnicy zostawisz żółty szlak i pójdziesz w prawo niebieskim. Ten poprowadzi cię asfaltową szosą wzdłuż doliny Leśnickiego Potoku do Chaty Pieniny. Tę dostrzeżesz z daleka ponad łąkami porastającymi dno doliny. Nad Chatą górują olbrzymie skalne ściany sygnalizujące bliskość przełomu Dunajca. W Chacie Pieniny możesz coś zjeść i odpocząć. Jednak pamiętaj, że to miejsce jest bardzo popularne ze względu na swe atrakcyjne położenie. Nawet poza sezonem może tu być sporo ludzi.

Za Chatą Pieniny idź dalej prosto. Dolina Leśnickiego Potoku zwęzi się bardzo i wprowadzi cię do wąskiego wąwozu zamkniętego olbrzymimi skalnymi zboczami. Wkrótce potem dotrzesz do przełomu Dunajca w miejscu, w którym uchodzi do niego Leśnicki Potok.

Ostatni etap trasy to łagodna wędrówka za czerwonymi znakami wzdłuż Dunajca. Szybko dotrzesz do granicy polsko-słowackiej, przy której stoi drewniana budka. Możesz tu kupić pamiątki lub coś do picia. Dalej będziesz już wędrował wygodnym brukowanym traktem.

Niedaleko cypla na przełomie Dunajca znajduje się schronisko PTTK Orlica. Jeżeli masz czas, to możesz je odwiedzić. Aby do niego dojść, musisz się wspiąć nieco niebieskim szlakiem (5 minut). Schronisko słynie z całkiem dobrej restauracji, co samo w sobie jest dobrym powodem do wydłużenia trasy.

Idąc dalej wzdłuż Dunajca, dotrzesz niebawem do zabudowań Szczawnicy. Jeżeli chcesz zatoczyć pełną pętlę i wrócić pod dolną stację kolejki linowej na Palenicę, nie przechodź przez tzw. most Flisaków nad rzeką Grajcarek. Zamiast tego skręć przed nim w prawo w popularną ścieżkę pieszo-rowerową. Ta doprowadzi cię łagodnie do miejsca startowego.

Szlak na Palenicę i Szafranówkę ze Szczawnicy

Skrócony wariant poprzedniej trasy uwzględniający tylko wejście lub wjazd kolejką linową na Palenicę oraz krótkie podejście na Szafranówkę.

Umożliwia skorzystanie z pełnej listy atrakcji turystycznych na Palenicy oraz podziwianie rozległych panoram z okolic obydwu szczytów.

Idealna, gdy nie masz wiele czasu lub chęci na wielogodzinny marsz.

Pieniny Spiskie – szlaki

Szlak na Żar z Niedzicy do Krempachów

Trasa powiedzie cię przez całe Pieniny Spiskie, w tym na Żar – ich najwyższy szczyt (833 m n.p.m.). Trasa jest dość długa i wymaga powrotu po swoich śladach (mapka poniżej pokazuje czas i inne wartości dla marszu w jedną stronę) lub komunikacją publiczną z przesiadką w Nowym Targu. W zamian za to trasa powiedzie cię przez zaciszne, rzadko uczęszczane przez turystów ostępy Pienin Spiskich.

Szlak nad Przełom Białki z Nowej Białej

Krótka, spacerowa trasa na drugi, nieco zapomniany przełom w Pieninach – przełom Białki. Szlak wiedzie wzdłuż nurtu rzeki Białki i doprowadza do rezerwatu “Przełom Białki”. Poznasz go po wyłaniających się niemal z rzeki skalistych wzniesień Kramnicy i Obłazowej.

Po dojściu do parkingu idź jedną z wyraźnych ścieżek – te szybko doprowadzą cię do przełomu Białki. Przedtem możesz zdecydować się wspiąć na Obłazową Skałę, skąd roztaczają się piękne widoki na przełom Białki i okolicę, a przy dobrej pogodzie sięgają Tatr.

Na Obłazowej Skale znajdują się aż trzy jaskinie: Schronisko w Obłazowej I, Schronisko w Obłazowej II i Jaskinia Obłazowa.

Po drugiej stronie rzeki wznosi się przykuwająca wzrok skalna ściana Kramnicy. Po dojściu nad nurt Białki warto tu zrobić sobie przerwę i nacieszyć się urokliwym krajobrazem. Przy czym polecam tę trasę na wycieczkę poza sezonem. W przeciwnym wypadku może być ci trudno docenić walory tutejszego krajobrazu pełnego odpoczywających turystów i lokalnych mieszkańców.

Szlak z Falsztyna do Łapsz Niżnych w poprzek Pienin Spiskich

Niemal nieuczęszczany, przyjemny szlak prowadzący w poprzek Pienin Spiskich. Oferuje wspaniały punkt widokowy na Magurę Spiską i na Tatry z polany Wapienne pod Ostrą Górą. Prowadzi przez zaciszne zakątki leśne. Nierzadkie są tu spotkania z dziką zwierzyną.

Położenie geograficzne

Pieniny należą do tzw. Pienińskiego Pasma Skałkowego. To rozległy na ok. 600 kilometrów łuk rozciągający się od austriackiego Wiednia, przez polskie Pieniny aż po Karpaty Marmaroskie w Rumunii. Jego szerokość sięga od kilku do dwudziestu kilometrów.

Pieniny graniczą:

• od północnego zachodu z Gorcami;
• od północnego wschodu z Beskidem Sądeckim;
• od wschodu i od południa z Magurą Spiską;
• od zachodu z Kotliną Orawsko-Nowotarską oraz Pogórzem Gubałowskim.

Pieniny ciągną się na ok. 30 km na wschód od przełomu Białki do Przełęczy Rozdziela. Jezioro Czorsztyńskie i przełom Dunajca dzielą Pieniny na trzy części: Pieniny Spiskie, Pieniny Właściwe i Małe Pieniny.

Pieniny Spiskie

Pieniny Spiskie (znane też jako Hombarki) leżą na zachód od Pienin Właściwych i na południe od Jeziora Czorsztyńskiego. Stanowią też północną część polskiego Spiszu. Jest to najmniej popularna wśród turystów a jednocześnie największa część Pienin. Miłośnicy wędrówek w samotności docenią tutejsze pełne malowniczości szlaki.

Pomimo niedużych wysokości leżących na ich terenie szczytów Pieniny Spiskie mają urozmaiconą rzeźbę. Łagodne grzbiety i kopulaste hombarki to jedno ich oblicze. Drugim są skaliste szczyty takie jak Czerwona, Biała czy Zielone. Pieniny Spiskie otoczone są ludzkimi osiedlami z zachowanymi budynkami reprezentującymi dawne budownictwo ludowe, starymi kapliczkami i kościołami zaliczanymi do największych zabytków polskiego Podtatrza.

Jeśli chodzi o walory krajobrazowe, to na szczególną uwagę zasługują tzw. Zielone Skałki. To niewielki i jedyny obszar Pienin Spiskich leżący na terenie Pienińskiego Parku Narodowego. Zielone Skałki to ok. dwukilometrowe pasmo skałek wapiennych położone na wschód od Falsztyna u brzegów Jeziora Czorsztyńskiego. W najwyższym miejscu osiągają one wysokość 616 m n.p.m. Skalne ściany opadające z tej wysokości do wód jeziora potrafią zapaść w pamięć. Na terenie Zielonych Skałek nie ma szlaków turystycznych, ale można je podziwiać np. z biegnących na południe od nich tras.

Pieniny Właściwe

Pieniny Właściwe (znane też jako Pieniny Środkowe) to najbardziej popularna wśród turystów i bardzo atrakcyjna część Pienin. To na ich terenie znajduje się Pieniński Park Narodowy.

Tutejsze szczyty są ostre i w większości porośnięte lasem, z którego jednak często wyrastają skaliste turnie. I choć są niższe, to strzelistością konkurują z tatrzańskimi. Ich niemal pionowe ściany opadają w leżące u ich stóp krótkie, wąskie wąwozy i doliny. Większość z kilkudziesięciu szczytów Pienin Właściwych i ponad setka skalnych turni jest ściśnięta na niewielkim obszarze. Dlatego będąc na przykład na platformie widokowej na Sokolicy, będziesz miał wrażenie, że pobliskie wierchy znajdują się na wyciągnięcie ręki. Dopełnieniem krajobrazu jest słynny przełom Dunajca, który wieloma zakolami przedziera się przez sam środek Pienin.

Małe Pieniny

Małe Pieniny to najwyższa część Pienin leżąca na wschód od Pienin Właściwych. Jest też od nich znacznie rzadziej uczęszczana przez turystów. Niesłusznie! To ok. 14-kilometrowy grzbiet ciągnący się wzdłuż granicy polsko-słowackiej ponad doliną Grajcarka. Małe Pieniny są w dużej części pokryte rozległymi, widokowymi halami. Tu i ówdzie krajobraz ten wzbogacają formacje skalne czy zalesione wierzchołki. To w Małych Pieninach znajduje się też najwyższy szczyt całych Pienin – Wysoka.

Klimat i pogoda

Klimat Pienin jest w dużym stopniu kształtowany przez bliskość wyższych gór: Łańcucha Tatrzańskiego i Beskidów Zachodnich. Z tego powodu deszcze są tu rzadsze – średniorocznie spada tu od 690 do 850 mm opadów. Co więcej, jest tu stosunkowo mniej pochmurnych dni niż w okolicznych górach (ok. 135-140 rocznie, najwięcej od listopada do marca).

Niemniej jednak i w Pieninach pogoda bywa bardzo zmienna, często przynosząc nagłe opady i silne wiatry. W lato częstym zjawiskiem są burze, które mogą być niebezpieczne zwłaszcza na halach Małych Pienin i w wyższych partiach Pienin Właściwych.

Jeśli liczysz na dobrą pogodę, to wybierz się w Pieniny w maju lub od września do października – to najbardziej słoneczne miesiące w tej okolicy. Z drugiej strony unikaj wyjazdu w czerwcu i lipcu – są to najbardziej deszczowe miesiące w roku.

Zimy w Pieninach są z reguły suche. Śnieg zalega tu najczęściej od listopada do kwietnia, chociaż nie ma go wiele. Przeciętna grubość pokrywy śnieżnej wynosi od 9 do 12 cm w dolinach rzecznych i do 17-18 cm na najwyższym szczycie Pienin – Wysokiej.

Jeśli chodzi o rozkład temperatur, to najcieplejszymi miesiącami są czerwiec i lipiec. Najmroźniejszymi są z kolei styczeń i luty.

Zjawiskiem charakterystycznym dla Pienin są mgły. Te występują często w tutejszych dolinach i dookoła Jeziora Czorsztyńskiego. Jeśli chcesz zaobserwować zjawiskowy widok Pienin i Podhala w tzw. “morzu mgieł”, to koniecznie wyjdź na szlak o świcie jesienią lub zimą.

Piętra roślinne

Większość obszaru Pienin zajmuje piętro regla dolnego. Jedynie pod szczytem Wysokiej – ich najwyższego szczytu – znajduje się niewielki las świerkowy regla górnego. M.in. z tego powodu obszar ten jest chroniony w ramach rezerwatu “Wysokie Skałki“.

W przypadku Pienin trudno też mówić o istnieniu piętra pogórza, gdyż niżej położone obszary są zajęte głównie przez pola uprawne i łąki.

Miasta i miejscowości

Szczawnica

Szczawnica to popularne uzdrowisko leżące na granicy Pienin i Beskidu Sądeckiego w urokliwej dolinie Grajcarka. Szczawnica słynie ze sprzyjającego klimatu, leczniczych wód mineralnych, interesujących zabytków oraz rozległej bazy noclegowej i gastronomicznej. Nic dziwnego, że jest uważana za serce całego regionu.

To również w Szczawnicy kończy się trasa spływu przełomem Dunajca.

Szczawnica to dobra baza wypadowa w Małe Pieniny, we wschodnią część Pienin Właściwych i w pasmo Radziejowej w Beskidzie Sądeckim.

Warte zobaczenia miejsca i zabytki:

• plac Dietla i otaczające go budynki: stary zakład przyrodoleczniczy, pijalnia wód mineralnych, willa Pałac po lewej stronie placu oraz Muzeum Uzdrowiska Szczawnica. Zabudowania te przypominają swym wyglądem sanatoria austriackie i szwajcarskie. Pośrodku placu stoi fontanna z rzeźbą kobiety z dzbanem;
• ulica Zdrojowa łącząca centrum Szczawnicy z placem Dietla – po obu jej stronach wciąż stoją  budynki pamiętające czasy świetności miasta. Na szczególną uwagę zasługuje XIX wieczna willa pod nr. 3 i modernistyczna willa Adria pod nr. 4. Naprzeciw niej znajduje się pomnik Henryka Sienkiewicza, który regularnie odwiedzał uzdrowisko;
• XIX wieczne domy znajdujące się w dolnej części miasta: “Pod Sokołem”, “Pod Wietrznym Młynem”, “Pod Kołem”, “Pod Hiszpanem”;
• dawny dwór Szalayów z 1839 r.
• kolejka linowa na Palenicę;
• promenada nad Grajcarkiem (czyli rzeką przepływającą przez Szczawnicę). Promenada umożliwia pieszym i rowerzystom około 2-kilometrową podróż wzdłuż nurtu tej rzeki;
• kościół parafialny św. Wojciecha na skarpie z 1892 r.
• stary cmentarz Szalayowski z XIX w. z kaplicą Zmartwychwstania Pańskiego z 1870 r.
• Muzeum Pienińskie z ekspozycją etnograficzną i pamiątkami związanymi z historią miasta;
• Park Górny – założony w latach 20. XIX w. Zasadzono tu liczne gatunki drzew i roślin – wiele z nich rzadkich i cennych. Na terenie parku wytyczono skwery i chodniki, przez co miejsce to szybko stało się popularne wśród kuracjuszy uzdrowiska. Na terenie parku znajduje się kilka zabytkowych budynków: neogotycka kaplica zdrojowa z 1847 r., muszla koncertowa, gmach inhalatorium i ładnie odrestaurowany Dworek Gościnny;
• Park Dolny leżący przy ulicy Głównej. Park ten został założony wokół trzech źródeł mineralnych i otoczony infrastrukturą sanatoryjną. Pozostałością czasów świetności uzdrowiska jest tutaj willa Maria, w której przeprowadzano liczne nowoczesne zabiegi. W Parku Dolnym znajduje się też sztuczna grota, staw i liczne ścieżki.

Krościenko nad Dunajcem

Krościenko nad Dunajcem leży na styku trzech pasm górskich. To Gorce, Beskid Sądecki i Pieniny. Z tego powodu to bardzo dobra baza wypadowa w te góry. Możesz stąd wyruszyć m.in. na Trzy Korony lub Sokolicę.

Co więcej, Krościenko jest znacznie spokojniejsze od pobliskiej Szczawnicy, więc szukając ciszy postaw na to pierwsze. W Krościenku możesz wybrać się na spacer po rynku lub jedną ze spacerowych ścieżek wzdłuż Dunajca.

Warte uwagi zabytki i inne ciekawe miejsca:

• źródła szczawy alkalicznej “Stefan”, “Maria” i “Michalina”
• gotycki kościół Wszystkich Świętych z XIV w., a w nim:
  • kamienna chrzcielnica z orłem polskim z 1493 r.;
  • polichromie pochodzące nawet z XVI w.
• ratusz z XIX w. przy rynku oraz stare, drewniane domy wzniesione w jego południowej części;
• ekspozycja przyrodnicza w siedzibie dyrekcji Pienińskiego Parku Narodowego;
• kaplica św. Rocha z XVIII w. leżąca na Ptaszkowej Górce przy żółtym szlaku z Krościenka na przełęcz Szopkę;
• stary dwór rodu Dziewolskich – ostatnich właścicieli Krościenka;
• pomnik Władysława Jagiełły.

Jaworki

Połemkowska wieś będąca świetną bazą wypadową na Wysoką i inne szczyty Małych Pienin oraz w Pasmo Radziejowej w Beskidzie Sądeckim. W jej pobliżu znajduje się bardzo popularny wąwóz Homole i nieco mniej znany Rezerwat Białej Wody. Atrakcyjności turystycznej dodaje Jaworkom kolej linowa Homole, którą można wyjechać na widokową polanę nieopodal końca wąwozu o tej samej nazwie.

W samych Jaworkach warto odwiedzić dawną cerkiew św. Jana Chryzostoma z 1798 r. Aktualnie jest to kościół rzymskokatolicki pw. Jana Chrzciciela. W środku znajdują się malowidła z początku XX w. i rokokowy ikonostas z czasów budowy cerkwi. Nieopodal kościoła znajduje się cmentarz parafialny, na którym wciąż można odnaleźć kilka łemkowskich mogił.

Sromowce Niżne

Sromowce Niżne to letniskowa wieś położona dosłownie na końcu Polski. Od północy i wschodu jest otoczona szczytami Pienin, a od południa – za Dunajcem – znajduje się już Słowacja.

Sromowce Niżne to doskonały punkt wypadowy w Pieniny Właściwe – zwłaszcza na Trzy Korony, u których stóp leżą Sromowce.

W Sromowcach Niżnych warto zobaczyć drewniany kościółek z XVIII w. Chętni przejść na Słowację mogą skorzystać ze 120-metrowego mostu postawionego nad Dunajcem, by zobaczyć słynny Czerwony Klasztor.

Miejsca i zabytki warte odwiedzenia to:

• kościół św. Katarzyny z 1513 r. – obecnie znajduje się w nim galeria sztuki pienińskiej;
• pawilon edukacyjny ze zbiorami etnograficznymi, trójwymiarową makietą Pienin i wystawą przyrodniczą;
• znajdujący się po drugiej stronie Dunajca słowacki Czerwony Klasztor.

Sromowce Wyżne

Sromowce Wyżne, choć sąsiadują z Niżnymi, leżą w pewnym oddaleniu od najpopularniejszych szczytów Pienin Właściwych: Trzech Koron i Sokolicy. Z tego powodu miejscowość ta jest odczuwalnie spokojniejsza od swojej popularnej sąsiadki. Z drugiej strony jest to lepsza baza wypadowa w Pieniny Spiskie, nad Zbiornik Czorsztyński oraz na wycieczkę do zamku w Niedzicy i w Czorsztynie. Co więcej, w Sromowcach Wyżnych Kątach znajduje się przystań flisacka – to tu startują łodzie przemierzające przełom Dunajca.

Miejsca warte zwiedzenia to:

• ładnie odnowiony rynek;
• Izba Regionalna z wystawami prezentującymi tradycyjne wyposażenie kuchni i maszyny włókiennicze;
• pawilon edukacyjny Pienińskiego Parku Narodowego z wystawą o ekosystemie Dunajca i historii flisactwa w regionie;
• zabytkowy kościół pw. św. Stanisława BM ze znajdującymi się obok pomnikami fundatorów kościoła.

Niedzica

Niedzica jest malowniczo położona przy Jeziorze Czorsztyńskim, na granicy Pienin Właściwych i Pienin Spiskich. To idealna baza wypadowa na wycieczki w Pieniny Spiskie oraz do zamku w Czorsztynie i w samej Niedzicy. Niedzica oferuje szeroką bazę noclegowo-gastronomiczną.

Miejsca warte odwiedzenia w Niedzicy to:

• Zamek Pieniński nad Zbiornikiem Czorsztyńskim;
• kościół pw. św. Bartłomieja z ok. 1320 r. z polichromiami gotyckimi z ok. 1410 r., tryptykiem św. Bartłomieja (1452 r.), organami (ok. 1660 r.) i obrazem “Męczeństwo św. Bartłomieja” (1770 r.)
• cmentarz rodziny Salamonów z 1936 r. na górze Groby;
• elektrownia wodna w Niedzicy – jest możliwość odpłatnego jej zwiedzenia po uprzedniej rezerwacji wizyty;
• promy statków na Zbiorniku Czorsztyńskim – możesz stąd wybrać się w rejs na przeciwległy brzeg, by zwiedzić twierdzę w Czorsztynie. Jest też opcja wybrania się w dłuższy rejs dookoła tego zbiornika wodnego;
• strzeżona plaża Zamajerz leżąca tuż za niedzickim zamkiem.

Czorsztyn

Wieś w Czorsztynie konkuruje z Niedzicą pod kątem jej atrakcyjności turystycznej. Stąd również można wybierać się na wycieczki w okolicy Zbiornika Czorsztyńskiego (głównie do Zamku w Czorsztynie i Zamku w Niedzicy) oraz w Pieniny Właściwe. Z Czorsztyna łatwiej wybierzesz się też na wyprawę w Gorce czy Małe Pieniny, acz kosztem nieco większej odległości od Pienin Spiskich.

Godnym polecenia wyborem jest wycieczka na pobliską górę Wdżar – leżącą pomiędzy Pieninami a Gorcami. To wzniesienie powstałe w wyniku działalności wulkanicznej oferuje liczne atrakcje, takie jak:

• trzy kamieniołomy z przełomu XIX i XX w.;
• ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna w Wąwozie Papieskim;
• park rowerowy z kilkoma trasami downhillowymi;
• ośrodek narciarski;
• alpejski tor saneczkowy;
• i na koniec – przepiękna panorama Gorców, Pienin i Tatr.

Spływ przełomem Dunajca

Spływ przełomem Dunajca to bez dwóch zdań największa atrakcja Pienin.

Wejście na tratwę kierowaną przez lokalnego flisaka i popłynięcie z wartkim nurtem Dunajca u podnóży zalesionych szczytów Pienin Właściwych to żelazny punkt pobytu w tych okolicach. Wąskie, drewniane czółna łączone po pięć w tratwy są od niemal dwustu lat kierowane przez góralskich flisaków. Spływają przełomowym odcinkiem Dunajca i niemal przez środek przecinają najatrakcyjniejszą część Pienin.

Spływ przełomem Dunajca rozpoczyna się na przystani flisackiej w Sromowcach Wyżnych-Kątach lub w Sromowcach Niżnych (krótsza wersja spływu). Dopływając do Sromowców Niżnych, dostrzeżesz wyłaniający się coraz odważniej znany z wizytówek masyw Trzech Koron z pięcioma olbrzymimi turniami skalnymi. Za Sromowcami miniesz słowacki Czerwony Klasztor, by za tymi wsiami wpłynąć w wąski wąwóz między pienińskimi szczytami.

Następnie Dunajec zakręca trzykrotnie bardzo ostro u podnóży kopuł: Facimiecha, Holicy i Sokolicy. Koniec trasy znajduje się w dolnej części Szczawnicy lub w dłuższej wersji – w Krościenku.

Spływy odbywają się od 1 kwietnia do 31 października – poza świętami. Flisacy często ubarwiają trasę ciekawostkami o okolicy i lokalnymi legendami.

Czas spływu Dunajcem zależy od stanu jego wód i waha się od 2 do 3 godzin.

Bilety można kupić bez rezerwacji na obydwu przystaniach startowych lub online.

Łodzie odpływają po zebraniu min. 11 osób, acz istnieje możliwość wyruszenia mniejszą grupą po zapłaceniu brakującej kwoty.

Na łodzi bywa chłodno, więc warto mieć ze sobą cieplejszą odzież. Ponadto przyda się również okrycie przeciwdeszczowe.